Tijgers vangen? Hoe bedoelt ze dat nou weer? Ik hoor het je denken. Ik bedoel natuurlijk niet echt wilde tijgers vangen uit de natuur. Dat zou raar zijn. Nee waar ik het over heb is tijgers voor bepaalde doeleinden in hun binnenhok opsluiten. Bijvoorbeeld om hun buitenverblijf schoon te maken. Of in geval van storm, wanneer er kans is dat er bomen op het verblijf waaien.
Zoals jullie misschien weten, ben ik niet alleen werkzaam bij de roofvogels op Landgoed Hoenderdaell, maar ook bij de leeuwen en tijgers van Stichting leeuw. Een stichting die zich op het terrein van Landgoed Hoenderdaell bevindt en die zich richt op het opvangen van leeuwen en tijgers uit bijvoorbeeld circussen of uit de particuliere sector. Deze leeuwen en tijgers worden indien mogelijk terug gebracht naar een reservaat in hun oorspronkelijke klimaat. Voor de leeuwen betekend dit naar Afrika en voor sommige tijgers is dit naar Thailand.
Toen ik bij stichting leeuw kwam werken waren er een aantal tijgers die eigenlijk liever niet opgesloten werden. Ik heb het hier over 3 van onze Siberische tijgers, Bombay, Bodhana en Valesca. Aangezien we toch echt wel op regelmatige basis het buitenverblijf willen schoonmaken, moeten de dieren af en toe echt even binnen zitten. Daarnaast willen we ze ook bij een windkracht van boven de 8bft liever binnen hebben. Dit ivm de veiligheid, zoals je je kunt voorstellen.
In de oude situatie werd er voer binnen gelegd en werd er iemand bij het knopje gezet dat het luik bediend om ze op te sluiten. Deze persoon stond daar soms wel een half uur of langer te wachten. Na 1x hier gestaan te hebben, had ik zoiets van: dit MOET anders. Ik heb echt het geduld, en de tijd niet om hier te gaan staan. Daarnaast wordt het alleen maar moeilijker. Want soms lukte het niet, gingen we weg en kwam de tijger dus later binnen om zijn maaltje te halen. Hij had dus ‘gewonnen’. Hiermee leerde we hem alleen maar dat hij wat langer moest wachten om zijn eten te gaan halen.
Om dit te veranderen moesten er eigenlijk een paar regels komen. Niet voor de tijgers, maar voor de dierverzorgers. En we moesten gaan kijken waarom de dieren niet binnen willen komen.
De eerste regel werd: we sluiten ze niet meer elke dag op, maar maximaal 1x in de 2 -3 weken (dit moest wel, zeker omdat in de zomer de botten die mee naar buiten genomen werden echt heel erg vies werden…). En we proberen het dan maximaal een kwartier. Is het dan nog niet gelukt haal je het eten weg. De volgende dag krijgt het dier dan nog een poging met meer eten.
Als de dieren opgesloten waren, dan gingen we gelijk schoonmaken en legden we buiten altijd wat nieuws / leuks neer. Denk aan speelgoed, geurverrijking of soms zelfs wat extra eten. Ze zaten dus ook niet meer dan 15-20 minuten binnen. Daarna ging het luik weer open. In de periode dat we hier mee begonnen werd het weer beter en hebben we eigenlijk geen stormen meer gehad.
Ook zijn we de binnenhokken leuker gaan maken. Waar mogelijk, kregen de dieren niet 1, maar 2 binnenhokken. We legden een strobedje aan. En als we ze wilden opsluiten legde we naast eten (veel kleine stukken, ipv 1 groot stuk) ook speelgoed en andere verrijking neer. Er was dus binnen meer te beleven en na het opsluiten was er ook buiten meer te beleven.
Dus eigenlijk gingen we de dieren niet meer vangen. Ze mochten veel vaker hun eten gewoon snel pakken en naar buiten gaan. En als ze toch een keer opgesloten moesten worden, dan was dat zo kort mogelijk met een hoop positieve dingen aan het opsluiten gekoppeld.
Voor ons leverde dit tijdwinst op, doordat we niet meer ‘uren’ bij het knopje stonden (ook al waren meestal de vrijwilligers de sjaak). En voor de dieren werd het steeds positiever.
Zo positief zelfs dat de moeilijkste tijger (Bombay) de laatste tijd niet altijd meer naar buiten gaat met zijn eten, maar binnen blijft liggen om het eten op te eten. Een actie die hij tot nu toe in al zijn jaren bij Stichting Leeuw nog nooit heeft gedaan.
Valesca en Bodhana vinden het binnen zijn al helemaal niet meer erg en zijn soms zelfs niet naar buiten te krijgen. Hun kunnen we nu met hun eten opsluiten en daarna weer loslaten. Dit scheelt een hoop vieze botten buiten en geeft ons de kans om de buiten verblijven op regelmatige basis schoon te maken. Voor Valesca heeft het een hoop geholpen dat ze samen met Kuma kwam te zitten. Kuma vond het binnen zijn niet erg en sinds ze samen zitten, is het ook voor Valesca geen probleem meer.
Ook trainen we de tijgers. Zowel in het binnen- als in het buitenverblijf. Dit heeft als bijkomend voordeel (naast de gedragingen die we aanleren ter controle van de gezondheid) dat de dieren steeds meer vertrouwen in ons krijgen. Ze gaan de dierverzorgers associëren met leuke en positieve dingen. We merken dat ook dit bijdraagt aan het makkelijker binnen komen en het minder spannend vinden om opgesloten te worden.
Onze volgende stap voor Bombay is om op een gecontroleerde manier het luik dicht te doen. Dus als hij binnen is, laten we het luik heel kort zakken. Geven hem direct eten en doen het luik gelijk weer open. Hiermee hopen we te bereiken dat hij leert dat het dichtgaan van het luik, hem eigenlijk alleen maar iets oplevert. En er niks ergs gebeurt. Want het binnen zijn aan zich is niet eng. Het opgesloten zijn is wat hij niet leuk vindt.
Dus door niet meer te vangen, kunnen we onze tijgers weer vangen. Of vriendelijker gezegd: binnen opsluiten als dit noodzakelijk is.